Kurpie Kurpiowska Puszcz Zielona

.

Webmaster: Zdzisław Bziukiewicz

tel. 0607-676356

 

Dalsze rozpowszechnianie materiałów opublikowanych  w www.kurpie.com.pl jest zabronione bez zgody właściciela. Podstawa prawna: art. 25 ust. 1 pkt 1 b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

 

Copyright kurpie.com.pl / Zdzisław Bziukiewicz 2007

Kurpie zajmują obszar północnego Mazowsza wokół dorzecza Narwi. Stałe osadnictwo datowane jest na przełomie XVI i XVII wieku. Z racji dużego zalesienia tego terenu ( zwanego też Zagajnicą a później Puszczą Zieloną ) ludność zajmowała się głównie bartnictwem, smolarstwem, snycerką, myślistwem, rybołówstwem oraz wydobyciem i obróbką bursztynu, którego złoża znajdują się tu w obfitości. Tradycja bursztyniarstwa do dziś  jest stale obecna w miejscowym folklorze. Bursztyn znajdowano na powierzchni ziemi, na łąkach, pastwiskach, odławiano z rzek i stawów, wydobywano przy kopaniu studni oraz podczas robót polowych. Kurpie nauczyli się rozpoznawać miejsca, w których mógł znajdować się bursztyn po kolorze wody i ziemi. Doświadczeni bursztyniarze wiedzieli też, która bryłka do czego się nadawała – czy na wyroby czy też na kadzidło.

Przy pomocy różnych ręcznych tokarek czy przysposobionego do toczenia kołowrotka, zwanego „kółkiem” wytwarzano korale, guziki, różańce, kolczyki, serduszka, krzyżyki, pasyje itp…

Każda Kurpianka musiała mieć przynajmniej trzy sznury korali bursztynowych, by móc dobrze wydać się za mąż. Honorem ojca było więc się o nie postarać. Ząbkującym dzieciom dawano do gryzienia duże korale nawlekane na tasiemkę. Bursztynowym pyłem okadzano dom i obejścia przed chorobami i zarazą. Bursztyn był głównym środkiem płatniczym w sklepach i kościele.

Kolorów bursztynu naliczono około 200 – od białego, przez mleczny, przymglony, miodowy aż do czarnego.

Każdy z nich miał swoją kurpiowską nazwę i odmienne przeznaczenie. A skąd takie jego bogactwo, najlepiej zilustruje legenda kurpiowska spisana przez znanego badacza kultury kurpiowskiej Adama Chętnika: 

 

Skiela wzion się burśtyn ?

 

Kieni Pon Bóg na grześnych ludzi napuścił potop,to

– jek ziedomo ze starech ksiegów

- straśliwy desc loł bez śterdzieści dniów

i noców     nieprzerwanie,

a ludzie gineni jak nandzne roboki

Płakali tyz rzywnie z niescańścia,

a łzy jech – jek napencnioły groch grube, kopały

w to wode potopowo. I zrobziło się takoj:

- ze łzów ludzi niezinnych, małech dzieci i jensych

nieboroków ulezoł się burśtyn jek łza cysty i przejzysty   

-na pasije, na leki, na korole dla dziwoków i na inse       

psiankne i przyjemne rzecy.

- ze łzów grześników pokutujących

i załujących za gziechy

powstał  burśtyn przyciemnioły, zamglony, zachmurzony

jakby, dobry na kadzidło, do fajków,

na tabakiery albo rącki do kijów.

-a ze łzów ludzi złech, bluźnierców,opojów insych      

ucotał się burśtyn brudny,

nie do uzytku – na farbe, smołe i inse śtuki podlejse.

(……..) A z borów co narosły w tech miejscach

po potopsie rozloła się zizica,

dając z siebie rózno rozmaitość burśtynowo

nad morzem i w siwej zieni w duzech gniazdach

po borach. I bez to burśtyn nazywajo do dziś

stazy burśtyniaze zizico o potopu śwata

a drzewa roniące w letnie ciepło zizice

są to sosny wypłakane, bo wypłakują z siebie lepko

mase zizice,

z chtórnej bańdzie kiedyś znowuj burśtyn.

A bańdzie to zo siła roków – zo sto, tysiąc,

a może nawet za duzo ziancej.

 

Dziś już tylko ja zajmuję się tradycyjnym bursztyniarstwem.

 

Warto wiec zobaczyć tą unikatową w skali kraju technikę obróbki bursztynu, posłuchać gwary kurpiowskiej, a także samemu spróbować zrobić bursztynowy koralik.

 

 

Zdzisław Bziukiewicz

Bursztyn Kurpiowski

Zdzisław Bziukiewicz

 

 

 

 

Kurpiowskie zdoby na Bożenarodzenie
Frywolitki i sztuka Laury Bziukiewicz
Kurpiowska Biżuteria
Kurpiowska Biesiada
Kurpiowskie ozdoby Wielkanocne
Kurpiowska Puszcz Zielona

Laura Bziukiewicz w TVP2 - Pytanie na śniadanie - Kolczyki frywolitkowe

U BURSZTYNA - Moda na Mazowsze

Bursztyn - prosto z ziemi

Kurpiowskie cacka bursztynowe

Bursztyn oszlifowany

Bursztynowa bryłka

Bursztyn Kurpiowski - oszlifowany
Bursztyn Kurpiowski - bryłka

Bursztynowa bryłka

Bursztyn Kurpiowski - bryłka

Bursztynowa bryłka

Bursztyn Kurpiowski - bryłka

Bursztynowa bryłka

Bursztyn Kurpiowski - bryłka

Hawajka bursztynowa

Zdzisław Bziukiewicz i dr Jerzy Jastrzębski

Zdzisław Bziukiewicz i dr Jerzy Jastrzębski
Hawajka bursztynowa

Wystawa - Bursztyniarstwo na Kurpiach

Wystawa - Bursztyniarstwo na Kurpiach

Korale bursztynowe

Korale bursztynowe
Kolie z bursztynu
Korale toczone na kołowrotku – Kurpiowskie
Korale bursztynowe szlifowane
Korale bursztynowe nie szlifowane
Bransoletki bursztynowe
Wisiory bursztynowe
Różaniec bursztynowy
Serduszko bursztynowe
Krzyżyk bursztynowy
Kolczyki bursztynowe
Broszka bursztynowa faforek
Brosza bursztynowa
Breloczki bursztynowe
Kierc bursztynowy
Zawieszka bursztynowa do telefonów komórkowych

Muzeum Kurpiowskie w Wachu

Lekcje i pokazy

Facebook - sklepik EtnoKurpie

Cennik

Biblioteka kurpiowska

Regulaminy

Foto - Muzeum

Aktualności - blog

Facebook - Muzeum Kurpiowskie w Wachu

U szewca i rymarz

W domu

W zagrodzie

U stolarza i cieśli

U kowala

Kontakt z nami

Jak do nas dojechać

W stajni i powozowni

Tkactwo

Strój

Rzemiosło

U bartnika

kurpie.com.pl/

strona główna

Muzeum Kurpiowskie w Wachu

Lekcje i pokazy

Jak do nas dojechać

Kontakt z nami

Kurpie - Puszcza Zielona

Zdzisław Bziukiewicz

Galeria Foto z Kurpi

Wyroby ludowe z Kurpi

Bursztynowe wyroby z Kurpi

Laura Bziukiewicz

Historia i etnografia Kurpi

Folklor Kurpiowski

Gwara Kurpiowska

Bursztyn Kurpiowski

Skanseny i muzea

Wielkanocne Etno-Kurpie

Etno-Kurpie na choinkę

Prasa, TV, filmy o nas

www.frywolitka.pl